“Un favore ricambiato”

Causam dicebat apud divum Iulium ex veteranis quidam adversus vicinosuos, et causa premebatur. “Meministi”, inquit, “imperator in Hispania talum te torsisse circa Sucronem?”. Cum Caesar meminisse se dixisset: “Meministi quidem”, inquit, “sub quadam arbore minimum umbrae spargente, cum velles residere ferventissimo sole, et esset asperrimus locus, quemdam ex cornmilitonibus paenulam suam substravisse?”. Cum dixisset Caesar: “Quidni meminerim? Et quidem siti confectus, quia impeditus ire ad fontem proximum non poteram, commilito, homo fonis ac strenuus, aquam mihi in galea sua attulit”. “Potes ergo”, inquit, “imperator, agnoscere illum hominem?”. Caesar ait se hominem pulchre agnoscere posse; et adiecit: “Tu utique Ole non es”. “Merito”, inquit, “Caesar, me non agnoscis; nam cum hoc factum est, integer eram; postea ad Mundam in ade oculus mihi effossus est, et in capite lecta ossa”. Vetuit illi exhiberi negotium Caesar, et agellos, in quibus causa litium fuerat, militi suo donavit.

Sosteneva un processo presso il Divo Giulio uno dei veterani contro i suoi vicini e la causa si metteva male. Disse: “Ricordi, comandante, invero che sotto un albero che diffondeva pochissima ombra, volendo tu star seduto al sole assai forte, e essendo il luogo assai aspro, uno dei commilitoni stese la sua penula?”. Avendo detto Cesare: “Cosa dovrei ricordare? E invero consunto dalla sete, perché non potevo andare alla vicina fonte impacciato, un commilitone, uomo forte e valoroso, prese per me dell’acqua nel suo elmo”. Disse: “Dunque, comandante, potresti riconoscere quell’uomo?”. Cesare dice che può riconoscere bene l’uomo e aggiunse: “Tu comunque non sei Ole”. “Giustamente”, disse, “Cesare, non mi riconosci: infatti quando ciò avvenne, ero integro; poi a Munda un occhio mi fu cavato in battaglia, e fui ferito alla testa”. Cesare gli proibì che fosse presentata la faccenda e al suo soldato donò quei campi, nei quali era stato il motivo delle liti.